Badanie wad postawy – jakie metody wykorzystuje się do oceny postawy ciała?
Oglądając swoje dziecko zauważyliście coś nietypowego w jego postawie? A może patrząc w lustro zaniepokoił Was kształt pleców czy kolan? Czy rzeczywiście jest się czym martwić? Czy ten stan jest w normie czy już jest wadą? Jak wygląda badanie wad postawy i na co zwracać uwagę? Zapraszam do przeczytania artykułu.
Spis treści
Postawa prawidłowa i wada postawy
Nie ma jednoznacznej definicji postawy prawidłowej i wady postawy. Za idealną postawę uznaje się stan, w którym prawa i lewa połowa ciała są symetryczne, choć ta definicja jest bardzo uproszczona. Ciało człowieka jest asymetryczne ze względu m.in. na:
- występowanie nieparzystych narządów jak serce, trzustka czy wątroba,
- różnicę w narządach parzystych np. prawe i lewe płuco nie są symetryczne,
- preferencję używania jednej ręki lub nogi.
W związku z powyższym, za prawidłową postawę ciała uznaje się pozycję maksymalnie fizjologiczną, symetryczną, z zachowaną liniowością. Postawa taka musi występować w dostatecznym odsetku populacji, aby uznać ją za normę dla wieku. Odstępstwa od fizjologii, symetrii i liniowości uznawane są za wady. Szeroko temat ten omówiliśmy w artykule pt. Wady postawy u dzieci i dorosłych – jakie występują najczęściej i jak je rozpoznać?
Badanie wad postawy
Wady postawy są dużym problemem cywilizacyjnym. Bardzo ważne jest wykonanie diagnostyki wad postawy, postawienie odpowiedniego rozpoznania i wczesne wdrożenie terapii. W jaki sposób diagnozujemy wady? Ocena wad postawy może być wykonana metodą subiektywną lub obiektywną.
Metoda subiektywna
Metoda subiektywna polega w głównej mierze na ocenie wizualnej. Wykorzystuje się konkretne punkty na ciele i ocenia ułożenie ich względem siebie. Do metod subiektywnych zaliczamy m.in.:
- ocenę wg Staffela, Brownella, Browna, Stasienkowa czy Aksimowej,
- typologię postaw wg Haglunda-Falka,
- metodę sylwetkową Wolańskiego (modyfikacja Zeylan-Malawka),
- metodę Klappa,
- metodę punktową wg Kasperczyka.
Największym plusem tej metody jest brak konieczności używania specjalistycznego (i niejednokrotnie dość drogiego) sprzętu. Posiada ona jednak również wady.
Metoda subiektywna obarczona jest dużym ryzykiem błędu. Należy pamiętać, że podczas badania oceniamy tzw. postawę nawykową, czyli taką, którą przybiera osoba podczas swobodnego stania i do wyników badania dobieramy postępowanie terapeutyczne. Podczas badania osoba oceniana powinna stać nieruchomo przez cały czas jego trwania. W przypadku osoby dorosłej jest łatwiej zachować takie wymogi, u dzieci stanie nieruchomo przez dłuższą chwilę w wielu przypadkach będzie niemożliwe. W metodach subiektywnych oceniający polega głównie na swoim doświadczeniu, wiedzy i spostrzegawczości.
Metoda obiektywna
Badanie postawy ciała może być również obiektywne. Do tego wykorzystuje się różnego rodzaju sprzęt i protokoły badania, aby można być uzyskać mierzalne i powtarzalne wynik.
Do oceny poszczególnych elementów postawy ciała stworzono już m.in.
- torakometr,
- konformator,
- profilograf,
- posturometr,
- liniometr,
- torakograf.
Obecnie na popularności zyskują metody komputerowe badania postawy ciała. Dzięki zastosowaniu odpowiedniego urządzenia do oceny postawy ciała i dedykowanego programu, dokonuje się analizy postawy. Badanie jest nieinwazyjne, a nawet pozwala uniknąć dodatkowej diagnostyki np. zdjęć rentgenowskich.
W badaniach klinicznych potwierdzono, że wyniki badania komputerowego są zbieżne z badaniami radiologicznymi. Metody komputerowe pozwalają uzyskać dokładne opracowanie, oszczędzając czas poświęcony na obliczenia. Często stosowana jest: metoda fotogrametryczna z wykorzystaniem efektu Moire’a, ISIS oraz Posturometr-S.
Obraz 3D
Nowością w stosowaniu metod komputerowych są urządzenia wykorzystujące obraz 3D. Przykładem jest Spine 3D firmy Sensor Medica. Badanie za pomocą tego urządzenia jest szybkie, łatwe do wykonania i nieinwazyjne.
Urządzenie wykorzystuje akwizycję w podczerwieni, dzięki zastosowaniu kamery ToF (ang. Time-of-Flight). W dużym uproszczeniu, aparat wysyła promieniowanie podczerwone, które – odbijając się od obserwowanego obiektu (w tym przypadku ciała osoby badanej) – jest rejestrowane przez sensor. Urządzenie przetwarza sygnał i tworzy obraz w 3D. Uzyskuje się przekroje i liczne parametry w trzech płaszczyznach: strzałkowej, czołowej i poprzecznej.
Wrażenie robi dokładność pomiarowa do 1 mm (w metodach wizualnych błąd pomiarowy jest na poziomie 0,5-1 cm). Niewątpliwym plusem Spine 3D jest szybkość pomiaru – trwa około 5 sekund, co przy ocenie wizualnej jest niewyobrażalne.
Urządzenie automatycznie wykrywa punkty antropometryczne, wykonuje pomiary w 3 płaszczyznach, tworzy rekonstrukcję kręgosłupa w 3D i wizualizacje danych fragmentów oraz generuje automatyczny raport. Z tych funkcji skorzysta niewątpliwie osoba, która chce wykonać badanie i otrzymać automatycznie resztę danych.
Urządzenie pozwala również na personalizację – można przesuwać ręcznie wybrane przez system punkty, wybrać jedną płaszczyznę lub wybrane dane, które będzie zawierał raport oraz wydruk z badania. Wszystko to sprawia, że urządzenie jest bardzo uniwersalne.
