Dna moczanowa – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Dna moczanowa jest rodzajem zapalenia stawów. W jej przebiegu dochodzi do tworzenia się i gromadzenia kryształów kwasu moczowego w stawach. Atakom dny moczanowej towarzyszy silny ból, opuchlizna, zaczerwienienie i ograniczenie ruchomości. Choroba ta nie jest w pełni uleczalna, ale można łagodzić jej przebieg odpowiednim stylem życia i środkami farmakologicznymi. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny i objawy dny moczanowej oraz wskazujemy drogi jej leczenia.
Spis treści
Co to jest dna moczanowa?
Dna moczanowa, znana również jako podagra, to schorzenie spowodowane nagromadzeniem kryształów kwasu moczowego w stawach i tkankach. Skąd ten kwas?
Organizm wytwarza kwas moczowy, gdy rozkłada puryny — substancje naturalnie występujące w organizmie. Puryny znajdują się również w niektórych produktach spożywczych, takich jak:
- czerwone mięso,
- podroby, np. wątróbka,
- owoce morza.
Również napoje alkoholowe, zwłaszcza piwo, oraz napoje słodzone fruktozą sprzyjają podwyższeniu poziomu kwasu moczowego.
Dna moczanowa występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. U mężczyzn zwykle rozwija się w wieku 30-50 lat, natomiast u kobiet zazwyczaj objawy występują po menopauzie.
Dna moczanowa – przyczyny
Kwas moczowy zwykle rozpuszcza się we krwi i przechodzi przez nerki do moczu. Czasem jednak organizm wytwarza za dużo kwasu moczowego lub nerki wydalają go za mało, co w konsekwencji może powodować gromadzenie się kwasu i tworzenie ostrych, igiełkowatych kryształów moczanu w stawie lub otaczającej tkance, które powodują ból, stan zapalny i obrzęk.
Za wysoki poziom kwasu moczowego w ciele mogą odpowiadać następujące czynniki:
- Dieta – bogata w czerwone mięso i owoce morza oraz spożywanie napojów alkoholowych i słodzonych cukrem owocowym zwiększają ryzyko wystąpienia dny moczanowej.
- Waga – w przypadku osób z nadwagą organizm produkuje więcej kwasu moczowego, a nerkom trudniej jest go usunąć.
- Uwarunkowania medyczne – nieleczone nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, choroby nerek i serca mogą zwiększać ryzyko wystąpienia dny moczanowej.
- Leki – niskie dawki aspiryny i niektóre leki stosowane w celu kontrolowania nadciśnienia mogą zwiększać poziom kwasy moczowego.
Dna moczanowa występuje również częściej u osób, których rodzice cierpieli na tę chorobę.
Objawy dny moczanowej
Objawy dny moczanowej pojawiają się nagle. Wśród nich wymienia się:
- Intensywny ból stawów – dna zwykle dotyka dużego palca u nogi, ale może wystąpić w dowolnym stawie. Inne często dotknięte stawy to kostki, kolana, łokcie, nadgarstki i palce. Ból może być najcięższy w ciągu pierwszych czterech do 12 godzin po jego rozpoczęciu. Najczęściej ustępuje w przeciągu 1-2 tygodni.
- Utrzymujący się dyskomfort – po ustąpieniu najdotkliwszego bólu niektóre dolegliwości stawowe mogą utrzymywać się od kilku dni do kilku tygodni. Późniejsze ataki mogą trwać dłużej i wpływać na więcej stawów.
- Stan zapalny i zaczerwienienie – dotknięty staw lub stawy stają się opuchnięte, tkliwe, ciepłe i zaczerwienione.
- Ograniczony zakres ruchu – w miarę postępu dny moczanowej osoba chora może nie być w stanie normalnie poruszać stawami.
Diagnoza i leczenie dny moczanowej
Diagnostyka dny moczanowej opiera się na badaniu podmiotowym i przedmiotowym, wykonywanym przez lekarza, oraz badaniach dodatkowych.
Po obszernym wywiadzie i badaniu fizykalnym specjalista może zlecić badania obrazowe takie jak: zdjęcie RTG, badanie ultrasonograficzne, rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Dodatkowo może zostać wykonany pomiar stężenia kwasu moczowego we krwi oraz pobranie próbki płynu wewnątrzstawowego.
Leczenie dny moczanowej często obejmuje zarówno zmianę stylu życia, jak i farmakoterapię. W celu złagodzenia objawów, podczas ataków dny moczanowej, stosuje się najczęściej niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), kortykosteroidy i kolchicynę. Dodatkowo, lekarz może zalecić leki, które pomogą obniżyć poziom kwasu moczowego np. allopurynol albo febuksostat.
W okresie bezobjawowym należy kontrolować masę ciała, ograniczyć spożycie puryn oraz unikać alkoholu i napojów słodzonych. Dodatkowo warto uprawiać regularnie jakiś sport, zrezygnować z palenia papierosów, a także kontrolować ciśnienie i regularnie wykonywać badania krwi.
Dny moczanowej nie wyleczy się żadnym lekarstwem, jednak współpraca z lekarzem i ścisłe przestrzeganie zasad pozwoli na złagodzenie objawów, zmniejszenie częstotliwości i ciężkości ataków, a tym samym poprawę jakości życia.
Zobacz też: Wpływ dny moczanowej na stawy – jak złagodzić ból podczas chodzenia? Zabiegi fizykalne.