Kciuk narciarza (bramkarza) – opis urazu i przebieg rehabilitacji

Kciuk narciarza to jedna z najczęstszych kontuzji, które zdarzają się podczas uprawiania tego sportu. Jednak więzadło ograniczające odwodzenie pierwszego palca łatwo może zostać uszkodzone także podczas innych aktywności, na przykład przez niefortunne uderzenie piłki. Jak dochodzi do urazu, czym się objawia i w jaki sposób przebiega leczenie oraz rehabilitacja kciuka narciarza? O tym wszystkim piszemy poniżej.

Kciuk narciarza – opis kontuzji

Kciuk narciarza, nazywany też kciukiem bramkarza, to naderwanie lub zerwanie więzadła pobocznego odłokciowego kciuka (UCL) w stawie śródręczno-paliczkowym. To więzadło znajduje się u nasady pierwszego palca u dłoni, po jego wewnętrznej stronie, i ogranicza zakres jego odwodzenia – stąd ten rodzaj kontuzji powszechnie zdarza się bramkarzom, siatkarzom, piłkarzom ręcznym. Jednak szczególnie często dotyka ona narciarzy.

W jaki sposób do niego dochodzi? Zwykle z powodu kijów narciarskich. Narciarz podczas upadku ma odruch podeprzeć się ręką – jednak trzyma w niej kijek, przez który kciuk jest w pozycji odwodzenia. Niefortunne ułożenie dłoni może więc łatwo spowodować przeciążenie i uraz więzadła pobocznego odłokciowego. Palec może też uszkodzić po prostu zaplątany pasek od kija.

Objawy kciuka narciarza

Podstawowymi objawami kciuka narciarza są:

• ból (nasilający się podczas ruchu),
• osłabienie chwytu,
• obrzęk w okolicy stawu śródręczno-paliczkowego, czyli u podstawy kciuka.

Często pojawia się też krwiak po wewnętrznej stronie palca, kciuk może być odchylony, a głowa kości śródręcza wyczuwalna w dotyku. Pacjent może zauważyć też trudności w takich czynnościach jak trzymanie długopisu, odkręcanie słoika czy korzystanie z kluczy do drzwi.

Kciuk narciarza – leczenie

Lekarz rozpoznaje uraz więzadła pobocznego odłokciowego kciuka podczas wywiadu i testów, wspartych badaniem RTG, USG lub MRI. Badanie pozwoli dokładniej określić stopień urazu i właściwą metodę leczenia: zachowawczą lub zabieg chirurgiczny.

W przypadku kciuka narciarza operacja może być konieczna, jeśli kontuzja spowodowała np. całkowite zerwanie więzadła, złamanie awulsyjne albo tzw. uszkodzenie Stenera, czyli kiedy urażone zostało rozcięgno przywodzicieli. Zaniedbanie tego urazu doprowadzi do niestabilności stawu. Nie bez znaczenia są także inne czynniki, jak wiek, zawód czy aktywność pacjenta.

Leczenie zachowawcze obejmuje stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, unieruchomienie stawu, na przykład z pomocą ortezy, a także fizjoterapię. Ćwiczenia stosowane są na późniejszym etapie, ale niektóre zabiegi fizykalne mogą zostać wdrożone od razu, by wspierać i przyspieszać proces regeneracji tkanek.

Kciuk narciarza – rehabilitacja

W przypadku kciuka narciarza rehabilitacja na pewno będzie obejmować ćwiczenia: najpierw służące odzyskaniu zakresu ruchu, później wdrożone zostaną treningi czynne, odbudowujące siłę mięśni, w tym zadania związane z chwytaniem. Często wykorzystuje się do tego m.in. piłeczki sensoryczne lub taśmy rehabilitacyjne.

• 
  9.10 zł
  Piłka sensoryczna Mambo Massage Ball MoVes (różne kolory)
  Zobacz w sklepie
• 
  72.10 zł
  Trener dłoni (piłka) Handmaster Plus MoVes (różne kolory)
  Zobacz w sklepie
• 
  16.00 zł
  Taśma rehabilitacyjna MoVes-Band 1,5 m
  Zobacz w sklepie

Co ważne, fizjoterapia nie może sprawiać bólu. Tkanki są bowiem jeszcze nie w pełni zregenerowane i zbyt wymagającym treningiem można ponowić uraz. Sportowcy nawet jeszcze przez kilka miesięcy po kontuzji powinni chronić staw specjalnym stabilizatorem dynamicznym. Proces powrotu do zdrowia może być też wspierany technikami manualnymi, takimi jak terapia tkanek miękkich lub mobilizacja stawowa.

Odciążającą struktury funkcję może też pełnić kinesiotaping. Na kciuk narciarza stosuje się taping, by złagodzić ewentualne obciążenia i stabilizować staw, poprawiać krążenie (a w związku z tym zmniejszyć ewentualny obrzęk i stymulować odbudowę komórek) oraz wspierać wzmacnianie mięśni.

Jeszcze przed rozpoczęciem kinezyterapii specjalista może też zalecić zabiegi wspierające rehabilitację. Może to być m.in. terapia aparatami do elektroterapii, np. elektrostymulacja (EMS, czyli electrical muscle stimulation), która pobudza mięśnie do dużo intensywniejszej pracy, przez co buduje siłę mięśniową, ale także pobudza krążenie i regenerację tkanek, a dodatkowo działa rozluźniająco. W ten sposób można przyspieszyć powrót do pełnej sprawności, kiedy np. jest to niezbędne ze względów zawodowych.

Kluczowe jednak są cierpliwość, stosowanie się do zaleceń, w tym wykonywanie wskazanych ćwiczeń, ale nieprzeciążanie organizmu. Jeśli bardzo zależy ci, żeby zdążyć przed jakimś wydarzeniem, porozmawiaj o tym z rehabilitantem – czas w leczeniu jest niezbędny, ale być może specjalista będzie mógł zaproponować dodatkowe zabiegi, które pomogą nieco przyspieszyć ten proces.