Rehabilitacja w chorobie Parkinsona: zabiegi i ćwiczenia

Rehabilitacja w chorobie Parkinsona: zabiegi i ćwiczenia

Porady eksperta

Rehabilitacja w chorobie Parkinsona jest istotnym elementem leczenia. Jej celem jest poprawa funkcjonowania pacjenta pod względem ruchowym, poprawa równowagi i jakości życia. Jakie zabiegi można u chorego zastosować? Czy pacjent może prowadzić rehabilitację poza gabinetem fizjoterapeuty?

Choroba Parkinsona – opis i objawy

Choroba Parkinsona to zaburzenie neurodegeneracyjne (czyli uszkadzające komórki mózgu). Wpływa głównie na neurony wytwarzające dopaminę w istocie czarnej. Objawy na ogół rozwijają się powoli przez lata, a ich postęp jest nieco inny u różnych osób z tą chorobą.

Do najczęstszych objawów choroby Parkinsona zalicza się:

  • drżenie, głównie w spoczynku, opisywane często jako „kręcenie pigułek”,
  • spowolnienie i ubogość ruchów zwana bradykinezją,
  • sztywność mięśniowa,
  • problemy z zapoczątkowaniem ruchu,
  • problemy z chodem i równowagą,
  • problemy z czynnościami precyzyjnymi,
  • objawy niemotoryczne: depresja, niepokój, apatia, halucynacje, zaparcia, zaburzenia snu, zaburzenia funkcji poznawczych.

Należy zaznaczyć, że obecnie na chorobę Parkinsona nie ma lekarstwa. Wszystkie działania skupiają się na złagodzeniu objawów i utrzymaniu lub poprawie jakości życia.

Rehabilitacja w chorobie Parkinsona: zabiegi i ćwiczenia

Życie z chorobą Parkinsona

Chociaż życie z chorobą Parkinsona może być trudne, istnieje wiele rzeczy, które można zrobić, aby utrzymać i poprawić jakość swojego życia. Ćwiczenia i aktywność fizyczna mogą nie tylko utrzymać i poprawić mobilność, elastyczność i równowagę, ale także złagodzić niemotoryczne objawy choroby Parkinsona, takie jak depresja czy zaparcia.

Badania pokazują, że rozpoczęcie ćwiczeń na wczesnym etapie choroby, w wymiarze co najmniej 2,5 godziny tygodniowo, pozwala na wolniejszy spadek jakości życia w porównaniu z osobami zaczynającymi później.

Rehabilitacja w chorobie Parkinsona

W chorobie Parkinsona zastosowanie mają następujące ćwiczenia i formy aktywności:

Fizjoterapia:

  • Ćwiczenia aerobowe i poprawiające zakres ruchu – ciągłe, rytmiczne czynności takie jak marsz, bieganie, jazda na rowerze, pływanie czy aerobik.
  • Ćwiczenia siłowe i wytrzymałościowe – ćwiczenia głównych grup mięśni kończyn górnych/dolnych, takie jak używanie taśm oporowych, lekkich ciężarków lub masy własnego ciała.
  • Ćwiczenia równoważne, koordynacyjne oraz poprawiające gibkość – ćwiczenia wykorzystujące przenoszenie ciężaru ciała, równowagę dynamiczną i wielozadaniowość.
  • Ćwiczenia rozciągające i stretching – długotrwałe rozciąganie z głębokim oddychaniem lub dynamiczne rozciąganie przed ćwiczeniami.
  • Metody specjalne np. PNF (Proprioceptywne torowanie nerwowo – mięśniowe).

Inne formy ruchu:

  • Tai Chi – zastosowanie tej formy ruchu poprawia równowagę, koordynację i elastyczność tkankową.
  • Choreoterapia i muzykoterapia – leczenie muzyką i tańcem ma za zadanie poprawić ruchomość, a wykorzystanie rytmu i muzyki wpływa pozytywnie na plastyczność i płynność ruchów.
  • Ćwiczenia w wodzie – ćwiczenia te poprawiają koordynację i równowagę, wzmacniają mięśnie a także wpływają pozytywnie na zakres ruchu i elastyczność.

Terapia zajęciowa

Warto pamiętać, że każdy pacjent z chorobą Parkinsona jest inny. Proces rehabilitacji, a tym samym każdy z wybranych zabiegów, dostosowujemy indywidualnie do potrzeb i ograniczeń pacjenta.

Zaznaczyć należy, że ćwiczenia mogą być wykonywane w domu. Fizjoterapeuta zajmujący się treningiem osoby z chorobą Parkinsona jest w stanie przygotować program ćwiczeń dostosowany do pacjenta i jego możliwości funkcjonalnych.

Rekomendacje

American College of Sports Medicine i Parkinson’s Foundation przygotowali rekomendacje dotyczące leczenia choroby Parkinsona. Organizacje te zalecają chorym uczestnictwo w 150 minutach umiarkowanych ćwiczeń na tydzień, a dokładniej:

  • ćwiczenia/aktywności aerobowe – 3 dni w tygodniu, przynajmniej 30 minut na sesję,
  • ćwiczenia/treningi wzmacniające – 2-3 dni (nie następujące po sobie) w tygodniu, przynajmniej 30 minut dziennie.
  • trening równowagi i elastyczności  – 2-3 dni w tygodniu,
  • stretching – więcej niż 2-3 razy w tygodniu.

Podsumowując przedstawione informacje: najważniejsze są regularne ćwiczenia, wykonywane jak najczęściej, w umiarkowanym stopniu.

Chorzy mają duży wachlarz aktywności do wyboru, jednak należy pamiętać o konsultacji ich ze specjalistą prowadzącym. Przede wszystkim nie należy się zmuszać do ćwiczeń, tylko wybrać aktywności, które się lubi.

A jaki jest pierwszy krok aktywności fizycznej w chorobie Parkinsona? Zacząć bezpiecznie, czyli przed rozpoczęciem ustalonego programu skonsultować się z fizjoterapeutą, aby ocenić swoją sprawność funkcjonalną.

Angelika Sosulska-Zielezińska
Autor: Angelika Sosulska-Zielezińska

Fizjoterapeutka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jej głównym zainteresowaniem jest fizjoterapia pediatryczna, w szczególności praca z niemowlętami. Zajmuje się pracą dydaktyczną i edukacją na żywo i w internecie.

Zobacz wszystkie artykuły tego autora

Ciekawi nas Twoja opinia, zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *