Sakralizacja i lumbalizacja – opis wad i postępowanie fizjoterapeutyczne
Sakralizacja i lumbalizacja to jedne z najczęstszych wrodzonych anomalii w budowie kręgosłupa, które mogą mieć wpływ na jego funkcjonowanie, biomechanikę oraz powstawanie dolegliwości bólowych. Pomimo że są to wady wrodzone, to niektórzy po kilkunastu latach życia dowiadują się dopiero, że tą wadę posiadają. Jakie są objawy tych schorzeń oraz jakie postępowanie fizjoterapeutyczne powinno się zastosować? Wyjaśniamy w artykule.
Spis treści
Wady wrodzone kręgosłupa związane z nieprawidłowymi zrostami
Wady wrodzone kręgosłupa to anomalie w strukturach, które wynikają z zaburzeń rozwoju w okresie embrionalnym. Mogą być związane z kręgami, krążkami międzykręgowymi czy okolicznymi tkankami. Jednymi z nich są sakralizacja i lumbalizacja.
Sakralizacja
Sakralizacja to wada, w której ostatni kręg lędźwiowy zrasta się częściowo lub całkowicie z kością krzyżową. Może pojawiać się po jednej stronie (zrośnięcie jednego wyrostka stawowego z kością krzyżową) lub po obu stronach kręgosłupa (zrośnięcie obu wyrostków stawowych).
Sakralizacja wiąże się ze zmianami biomechaniki i przeciążeniami struktur stawowych i tkanek miękkich w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. Wynikiem mogą być również:
- zmniejszenie ruchomości w dolnym odcinku kręgosłupa lędźwiowego,
- predyspozycje do dolegliwości bólowych w odcinku krzyżowo-lędźwiowym,
- kompensacyjne przeciążenie sąsiednich segmentów kręgosłupa,
- możliwe objawy związane z uciskiem na korzenie nerwowe.
Znaczna część osób jednak nie uskarża się na dolegliwości bólowe, nawet nie wiedząc, że schorzenie u nich występuje.
Lumbalizacja
Lumbalizacja to stan, gdy pierwszy kręg krzyżowy (S1) nie zrasta się z kością krzyżową i funkcjonuje jako dodatkowy kręg lędźwiowy. Może występować w formie częściowego albo całkowitego zrostu. Dodatkowy kręg wpływa na biomechanikę, a dokładniej na zmianę rozkładu sił działających na kręgosłup. W przypadku lumbalizacji obserwuje się:
- zwiększoną ruchomość w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, która może predysponować do niestabilności,
- nadmierne obciążenie mięśni, więzadeł i krążków międzykręgowych w tym rejonie,
- predyspozycje do dolegliwości bólowych w odcinku krzyżowo-lędźwiowym,
- większą podatność na zmiany zwyrodnieniowe.
Zabiegi fizjoterapeutyczne w przypadku sakralizacji i lumbalizacji
W przypadku lumbalizacji i sakralizacji wprowadzenie fizjoterapii ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawę stabilności i funkcji kręgosłupa oraz zapobieganie dalszym powikłaniom. W przypadku tych schorzeń pomocne są zarówno terapia manualna i ćwiczenia, jak i zabiegi fizykoterapeutyczne.
Terapia manualna
Manewry manualne mają na celu przywrócenie prawidłowej ruchomości oraz działanie przeciwbólowe. Terapia manualna obejmuje odcinek lędźwiowy kręgosłupa, miednicę i stawy krzyżowo-biodrowe.
Postępowanie dobierane jest indywidualnie do pacjenta, jednak najczęściej wykorzystuje się: manipulacje i mobilizacje, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe czy reedukację wzorców ruchowych. Przeciwbólowo można zastosować również suche igłowanie.
Ćwiczenia
W przypadku sakralizacji ważnym elementem są ćwiczenia rozciągające, głównie mięśni przykręgosłupowych w odcinku lędźwiowym i krzyżowym. Dodatkowo wskazana jest relaksacja mięśni biodrowo-lędźwiowych i pośladkowych, w zależności od pacjenta.
W przypadku lumbalizacji może dochodzić do powstawania hipermobilności, w związku z czym należy wzmacniać i stabilizować postawę. Ćwiczenia izometryczne i dynamiczne będą wskazane w obrębie kręgosłupa. Wykonuje się również wzmacnianie mięśni głębokich tułowia oraz treningi równowagi i koordynacji ruchowej.
Zabiegi fizykalne
Wszystkie zabiegi przeprowadza się w celu redukcji dolegliwości bólowych, poprawy elastyczności tkanek oraz zwiększenia ruchomości zajętego odcinka kręgosłupa. Zabiegi dobiera się indywidualnie do stanu pacjenta jednak zazwyczaj są to:
- laseroterapia (laser biostymulacyjny lub laser wysokoenergetyczny),
- krioterapia,
- magnetoterapia,
- ultradźwięki,
- elektroterapia.
-
35500.00 złLaser wysokoenergetyczny iLUX SMART 10 W, 1064nm -
3615.00 złPrzenośny aparat, zestaw do magnetoterapii LaMagneto PRO -
3115.00 złPrzenośny aparat do elektroterapii T-ONE REHAB
Zmiana stylu życia i profilaktyka
Zmiana codziennych nawyków jest bardzo istotnym elementem. Przede wszystkim należy zadbać o prawidłową pozycję podczas siedzenia, stania i leżenia. Należy unikać długotrwałego pozostawania w pozycji siedzącej czy stojącej, dźwigania z pochyleniem tułowia i asymetrycznego dźwigania dużych ciężarów. Wskazana jest regularna aktywność fizyczna oraz utrzymanie wagi ciała na odpowiednim poziomie.
