Borelioza – objawy oraz leczenie (fizykoterapia i kinezyterapia)
Borelioza to choroba dosyć trudna do rozpoznania, a także do leczenia. W tym przypadku kluczowa jest jednak jak najszybsza reakcja, dlatego przedstawiamy najczęstsze objawy towarzyszące boreliozie, a także wyjaśniamy, jak wygląda terapia we wczesnym stadium choroby i w fazie przewlekłej.
Spis treści
Borelioza – charakterystyka choroby
Borelioza (inaczej nazywana krętkowicą kleszczową lub chorobą z Lyme) jest wieloukładową chorobą, którą wywołują bakterie (Borrelia). Mogą one występować w dwóch postaciach: jako ruchliwe krętki lub w formie nieruchomej – przetrwalnikowej jako cysty. Ta druga forma jest bardziej odporna na niektóre antybiotyki niszczące krętki.
Borrelia przenika do ludzkich komórek, w których może przeżyć, czyli do makrofagów, fibroblastów i limfocytów. Chorobę wywołaną przez krętki Borrelia burgdorferi, garinii i afzelii przenoszą kleszcze Ixodes, które żerują na różnych gatunkach ptaków i ssaków. Zdarza się, że ich żywicielem zostaje też człowiek, wówczas dochodzi do zakażenia. Najczęściej zakażenie występuje w okresie maj-listopad, z racji tego, że jest to sezon aktywności kleszczy.
Bakteria znajduje się w jelicie środkowym kleszcza. Do organizmu człowieka przedostaje się poprzez gruczoły ślinowe. Na szczęście zanim dotrze ona do tkanek żywiciela, musi upłynąć kilka godzin od czasu rozpoczęcia żerowania kleszcza. Im szybciej kleszcz zostanie usunięty, tym mniejsze staje się ryzyko zakażenia boreliozą. Co istotne – nie ma możliwości przeniesienia choroby z człowieka na człowieka.
Objawy boreliozy
Borelioza jest niezwykle trudną chorobą zarówno w diagnozie, jak i w leczeniu. Pierwszym objawem jest zwykle (ale też nie w 100% przypadków!) rumień wędrujący, który powstaje w okolicy miejsca wkłucia kleszcza. Niestety przypomina on ślad po ukąszeniu owadów, więc nie zawsze budzi niepokój. Rumień pojawia się dopiero około tygodnia od czasu ukłucia kleszcza, natomiast utrzymać się może nawet do 4 tygodni. Początkowo jest on małą czerwoną grudką, dopiero z biegiem czasu powoli zwiększa swoją średnicę. Mogą tu wystąpić równolegle również objawy przypominające zwykłą grypę: ból mięśni, stawów, głowy, osłabienie.
Innym, mniej popularnym objawem (około 1-2% chorych) jest chłoniak limfocytowy skóry. Pojawia się on najczęściej na brodawce sutka, mosznie lub płatkach usznych. Jest to mały bezbolesny guzek o średnicy około 5mm. Ten objaw może pojawić się dopiero po około 2 miesiącach od momentu ukąszenia przez kleszcza. Może zniknąć samoistnie, jednak w przypadku przerwania leczenia powraca, jednocześnie prowadząc do kolejnych zmian skórnych.
U kobiet w podeszłym wieku, po kilku latach od zakażenia, może pojawić się jeden z późnych objawów boreliozy – zanikowe zapalenie skóry kończyn. Przejawia się ono miejscowymi sino-czerwonymi przebarwieniami dolnych części kończyn.Miejscowo może również wystąpić wzmożona pigmentacja skóry.
Zwykle objawom tym towarzyszy ból stawów. Jest to o tyle groźne, że w przypadku braku leczenia zapalenie skóry prowadzi do poszerzenia żył, stwardnień i owrzodzeń.
Objawy boreliozy mogą dotknąć nie tylko skóry, ale również narządów. Zwykle dolegliwości dotyczą układu nerwowego (najpoważniejsze), stawów i serca (zapalenie wsierdzia, zaburzenia przewodnictwa serca, zapalenie mięśnia sercowego). Ten typ objawów jest skutkiem bezpośredniego zakażenia danego narządu lub układu przez bakterie i występuje dopiero w fazie choroby późnej, przewlekłej.
Leczenie boreliozy
We wczesnym stadium boreliozę można bez większego problemu wyleczyć antybiotykami. Jednak w przypadku przewlekłej choroby, wymagane jest leczenie wspomagające oraz rehabilitacja, ponieważ stan fizyczny chorych, z powodu bólów mięśniowych oraz męczliwości, ulega dużemu obniżeniu.
Nie zapominajmy, że borelioza nie cofnie się samoistnie, dlatego im wcześniej zaczniemy wprowadzać odpowiednio dobraną do stanu zdrowia pacjenta rehabilitację, tym większa jest szansa na pełny powrót funkcji ruchowej chorego.
Cel i zakres rehabilitacji w przebiegu boreliozy
W początkowej fazie głównym celem rehabilitacji jest ogólne uaktywnienie ruchowe pacjenta, prowadzące do zmniejszenia sztywności mięśniowej, zwiększenia ich siły i zapobiegające przykurczom stawowym.
Odpowiednio dobrana rehabilitacja może również uwolnić pacjenta od bólu. Bardzo istotne na tym etapie jest również przygotowanie pacjenta do intensywnej kinezyterapii. Osiągamy to poprzez masaże klasyczne mięśni kończyn, elektrostymulację mięśni pośladkowych wielkich i mięśni czworogłowych uda.
Stosujemy również terapię zmiennym polem magnetycznym, a przed ćwiczeniami nakładamy okłady parafinowe w okolicach stawów barku i stawów biodrowych. Roli magnetoterapii w leczeniu boreliozy poświęciliśmy odrębny artykuł. Co ważne – zabiegi te można wykonywać w warunkach domowych. Szczegółowo opisujemy to w tekście: Magnetoterapia w leczeniu boreliozy.
-
1710.00 złPrzenośny aparat do magnetoterapii MAG 700 -
3375.00 złPrzenośny aparat do magnetoterapii MAG 2000 Plus -
2075.00 złMata do magnetoterapii Osteomat 2000
Kinezyterapia, w przypadku pacjentów z boreliozą, obejmuje głównie ćwiczenia oddechowe, a także ćwiczenia czynno-bierne kończyn. Stosujemy również ćwiczenia czynne odciążające stawy biodrowe i barkowe oraz ćwiczenia mięśni twarzy – tutaj szczególnie należy zwrócić uwagę na ćwiczenia porażonej strony.
W późniejszych etapach choroby stosujemy ćwiczenia wykorzystujące wzorce ruchowe metody PNF (z ang. proprioceptive neuromuscular facilitation, czyli proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu), które mają przygotować pacjenta do chodzenia oraz regulować napięcie mięśniowe.
