Fizjoprofilaktyka – jej cel, rodzaje i dostosowanie do potrzeb pacjenta

Fizjoprofilaktyka - ćwiczenia z pacjentem

Porady eksperta

Czym jest fizjoprofilaktyka i jakie jej rodzaje można wyróżnić? Jakiej opieki wymaga pacjent na etapie wczesnej fizjoprofilaktyki, a jakiej w fazie trzeciorzędowej? Z jakiego sprzętu warto korzystać opracowując plan terapeutyczny? Na te pytania odpowiadamy w artykule. 

Spis treści

Czym jest fizjoprofilaktyka?

Definicja fizjoprofilaktyki znajduje się w uchwale Krajowej Rady Fizjoterapeutów z dnia 16 maja 2019 roku. Zgodnie z jej treścią: fizjoprofilaktyka to “postępowanie fizjoterapeutyczne polegające na przeciwdziałaniu, spowolnieniu, zahamowaniu lub wycofaniu się niekorzystnych skutków nieprawidłowego stylu życia, zmian inwolucyjnych oraz procesów chorobowych m.in. poprzez popularyzację aktywności fizycznej, edukację zdrowotną, redukcję czynników ryzyka oraz diagnostykę funkcjonalną celem uniknięcia lub zahamowania rozwoju problemów funkcjonalnych lub schorzeń.”

Fizjoprofilaktyka - ćwiczenia z pacjentem

Dlaczego fizjoprofilaktyka jest potrzebna?

Niski poziom aktywności, naturalne procesy starzenia się i niezdrowy styl życia powodują coraz większy procent występowania w społeczeństwie chorób przewlekłych. Naprzeciw tym problemom wychodzi holistyczne podejście do pacjenta, zgodnie z którym – w oparciu o pełny wywiad i ustalone z pacjentem cele  – opracowuje się plan nie tylko na pozbycie się dolegliwości, ale i utrzymanie określonej sprawności popartej testami.

Bardzo duża część pacjentów decyduje się też na podjęcie określonej aktywności w amatorskim sporcie. Wtedy należy omówić z fizjoterapeutą deficyty ruchowe i poprosić o ćwiczenia wspomagające daną dziedzinę sportu, ale i ćwiczenia ogólnorozwojowe.

Rodzaje fizjoprofilaktyki

Wyróżnić można cztery rodzaje fizjoprofilaktyki:

  • Fizjoprofilaktyka wczesna – ma na celu promowanie aktywności fizycznej  jako  czynnika zmniejszającego wystąpienie choroby i problemów zdrowotnych. Zalecana jest całej populacji.
  • Fizjoprofilaktyka pierwotna – oparta jest o wczesną diagnostykę i wykrywanie chorób i przez to zmniejszenie ryzyka powikłań.
  • Fizjoprofilaktyka wtórna – podejmowana jest w chwili pojawienia się objawów choroby lub dysfunkcji. Jej celem jest uzupełnienie leczenia celem zapobiegania rozwojowi skutków choroby.
  • Fizjoprofilaktyka III fazy (trzeciorzędowa) – mówi się o niej w przypadku osób z rozwiniętą i nieuleczalną chorobą lub dysfunkcją. Jest nastawiona na zapobieganie skutkom choroby, minimalizowanie ryzyka wystąpienia powikłań lub wtórnych uszkodzeń oraz przeciwdziałanie nawrotom choroby.

Podstawowe zadania fizjoprofilaktyki i polecany sprzęt

Podstawą profilaktyki wczesnej powinna być systematyczna i umiarkowana aktywność fizyczna, dlatego coraz częściej pacjentem w fizjoprofilaktyce wczesnej zajmuje się fizjoterapeuta z kursami trenera medycznego. Dostosowuje on aktywność fizyczną do każdego pacjenta i układa indywidualny plan treningowy. Na tym etapie praca opiera się na kinezyterapii i wykorzystaniu różnego typu dostosowanych obciążeń.

W fizjoprofilaktyce pierwotnej i wtórnej najbardziej potrzebne fizjoterapeucie są przyrządy i urządzenia diagnostyczne, potwierdzające rozpoznanie jednostki chorobowej. Coraz częściej fizjoterapeuci korzystają też z aparatów USG, które ułatwiają im diagnozę. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych aparatów do fizykoterapii (np. aparatu do fali uderzeniowej lub lasera wysokoenergetycznego), możliwe jest też uniknięcie poważnych powikłań pourazowych i szybsza regeneracja pacjenta.

Fizjoprofilaktyka trzeciorzędowa wykorzystuje aparaty, które umożliwiają pacjentom z nieuleczalną chorobą lub dysfunkcją zmniejszenie dolegliwości bólowych i negatywnych skutków choroby. Dobrym przykładem tego typu terapii, która wspomaga fizjoterapeutę, jest presoterapia, czyli mechaniczny drenaż limfatyczny.

Aparat do drenażu limfatycznego pomaga utrzymać efekty terapii manualnej i jest na tyle łatwy w obsłudze, że pacjenci mogą korzystać z niego także w domu. Z naszej oferty szczególnie polecamy przenośne aparaty do presoterapii CarePump, które są zasilane akumulatorowo, więc zabieg można wykonać w dowolnym miejscu, także w plenerze.

Drenaż limfatyczny nóg - aparatem CarePump Move4

Kwalifikacja pacjenta

Najlepszym sposobem na ocenę zdrowia pacjenta i kwalifikacji go do określonej grupy jest wizyta fizjoterapeutyczna u doświadczonego specjalisty. Podczas takiej wizyty  zarówno wywiad, badanie przesiewowe, elementy badania fizjoterapeutycznego, jak i testy funkcjonalne, pomogą w ocenie stanu zdrowia.

Kolejnym etapem będzie przedstawienie planu terapii, który ma ustabilizować pacjenta. Następnym rekomendowany etapem jest wybór dyscypliny i przygotowanie do uprawiania amatorskiego sportu. Fizjoprofilaktyka zakłada kontynuowanie aktywności i wizyty kontrolne u fizjoterapeuty, które umożliwiają szybkie rozpoznanie pogarszającego się stanu zdrowia.

Autor: Jakub Musik

Jakub Musik to fizjoterapeuta, regionalny opiekun klienta na województwo śląskie oraz łódzkie. Studia ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim. Posiada bogate doświadczenie jeżeli chodzi o innowacyjne urządzenia do fizykoterapii m.in. jest specjalistą w zakresie terapii falami uderzeniowymi.

Zobacz wszystkie artykuły tego autora

Ciekawi nas Twoja opinia, zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *