Fizjoterapia w ciąży – jak może pomóc?

Ciąża wiąże się z pewnymi zmianami i dodatkowymi obciążeniami dla organizmu kobiety. Ciało przechodzi przez szereg procesów, które umożliwiają wspieranie rosnącego płodu. Jak w takim razie wspierać ten organizm przez 9 miesięcy? Odpowiedzią może być fizjoterapia.

Jakie zmiany zachodzą w organizmie w ciąży?

Chociaż ciąża jest naturalnym stanem, to jednak stanowi obciążenie dla wielu układów i narządów. Pod względem fizjologicznym w okresie ciąży dochodzi do następujących zmian w organizmie:

• wzrost wagi,
• zmiany hormonalne,
• zwiększenie obciążenia układu krążenia,
• zmiany w układzie oddechowym,
• zwiększenie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego,
• zmiany w układzie pokarmowym,
• nacisk na narządy wewnętrzne.

Wszystkie te zmiany mogą negatywnie wpływać na samopoczucie kobiety i prowadzić do wystąpienia pewnych problemów.

Z jakimi problemami mogą borykać się kobiety w ciąży?

Liczba i intensywność występujących problemów będzie zależeć od poziomu obciążenia organizmu. U większości kobiet im bliżej porodu, tym organizm będzie bardziej obciążony, tym samym będzie borykał się z większą liczbą problemów. Wśród najczęściej spotykanych są:

• bóle pleców,
• bóle miednicy i pachwiny,
• obrzęki,
• zaburzenia postawy ciała.

W wielu przypadkach współpraca z fizjoterapeutą może złagodzić bóle czy obrzęki, występujące w ciąży. Jednak to tylko część celów, które przyświecają fizjoterapii w ciąży.

Fizjoterapia w ciąży – cele i zakres

Myśląc o fizjoterapii w ciąży w pierwszej kolejności mamy w głowie fizjoterapeutę uroginekologicznego. Najczęściej wizyta jest związana z przygotowaniem organizmu do samego wysiłku porodowego, m.in. z:

• pracą nad wzmacnianiem i świadomym rozluźnianiem mięśni dna miednicy,
• nauką technik prawidłowego oddechu i ćwiczeń oddechowych ułatwiających poród,
• nauką pozycji wertykalnych, umożliwiających aktywny poród,
• edukacją w zakresie prawidłowej postawy i wzorców ruchowych,
• przygotowaniem do planowanego cięcia cesarskiego.

Do fizjoterapeuty uroginekologicznego udają się również kobiety przed porodem, które chcą pomóc dziecku w obróceniu się i wstawieniu głowa do kanału rodnego. Fizjoterapeuta poprzez pozycje i manewry manualne stara się pomóc dziecku w obrocie. Więcej o tej specjalizacji przeczytasz w artykule: Fizjoterapia uroginekologiczna – w jaki sposób zabiegi fizykalne mogą wspomagać leczenie kobiecych problemów?

Oprócz tego kobieta ciężarna może udać się do fizjoterapeuty w celu:

• zniwelowania dolegliwości bólowych, najczęściej bólu kręgosłupa, miednicy, pachwiny itd.
• rozluźnienia przepony i umożliwienia jej właściwej pracy,
• poprawy elastyczności układu mięśniowo-szkieletowego,
• zapobiegania rozstępom,
• dobrania bezpiecznej dla siebie aktywności fizycznej,
• zapobiegania lub zmniejszenia już istniejących obrzęków kończyn oraz zastojów żylnych,
• regeneracji i relaksacji organizmu.

Większość z powyższych celów realizuje się poprzez podejmowanie aktywności fizycznej.

W pierwszym trymestrze ma ona za zadanie przygotować organizm do kolejnych tygodni ciąży i porodu, zmniejszyć ryzyko powikłań i patologii ciąży oraz zapobiegać i łagodzić zmiany w ciele powstające w trakcie ciąży. W tym trymestrze unika się ćwiczeń siłowych, wytrzymałościowych i skocznych. Zalecane są natomiast spacery i basen.

W drugim trymestrze ważna jest praca z postawą ciała, przede wszystkim zapobieganie pogłębianiu się lordozy lędźwiowej i wzmacnianie mięśni grzbietu, a także nauka oddychania torem brzusznym. Ważna jest również nauka relaksacji.

W ostatnim trymestrze największą wagę przykłada się do zwiększenia zakresów ruchu oraz rozluźnienia i rozciągnięcia tkanek miękkich. Co więcej, podejmowana aktywność fizyczna ma zapobiegać lub łagodzić powstające obrzęki i zastoje żylne.

Dodatkowo aktywność fizyczna podejmowana w ciąży działa na psychikę – minimalizuje stres ciążowy, pozytywnie wpływa na nastawienie i redukuje obawy związane z porodem. Bardzo częste są ruchowe zajęcia indywidualne lub grupowe np. pilates czy joga w ciąży. Każdorazowo należy jednak skonsultować podjęcie aktywności ze specjalistą prowadzącym, aby dobrać aktywność do aktualnego stanu kobiety.

Oprócz aktywności fizycznej, kobiety w ciąży często są oklejane taśmami do kinesiotapingu. Ta procedura działa wspomagająco przy zmniejszaniu obrzęków oraz niwelowaniu dolegliwości bólowych. Taśmy stosuje się również, gdy u ciężarnej powstanie rozejście mięśnia prostego brzucha.

Kolejną procedurą wykonywaną w ciąży jest masaż. Ma on przede wszystkim rozluźnić napięte mięśnie i działać relaksująco.

Należy pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek dolegliwości w pierwszej kolejności trzeba skonsultować się ze specjalistą. Nie powinno się wprowadzać żadnego rodzaju leczenia na własną rękę.