Prądy TENS – zastosowanie w rehabilitacji i polecane aparaty

Prądy TENS - rozmieszczenie elektrod

Porady eksperta

Prądy TENS są najbardziej rozpowszechnioną formą elektroterapii, stosowaną w rehabilitacji pacjentów zarówno w gabinetach fizjoterapeutycznych, jak i w domach prywatnych. Głównym zastosowaniem prądów TENS w rehabilitacji jest bezinwazyjne, bezpieczne i niefarmakologiczne leczenie bólu.

Czym są prądy TENS?

Prądy TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) to w dosłownym tłumaczeniu przezskórna elektryczna stymulacja nerwów. Jest to rodzaj impulsowego prądu o niskiej częstotliwości (zazwyczaj do ok. 200 Hz) i szybko narastających impulsach o czasie trwania ok. 50-250 mikrosekund.

Prądy TENS - rozmieszczenie elektrod

Elektrostymulacja polega na transmitowaniu impulsów elektrycznych do tkanek pacjenta (nerwów) za pomocą odpowiednich elektrod ułożonych na ciele. Krótko mówiąc – chodzi o przenoszenie impulsu elektrycznego z elektrody (pochodzącej z odpowiedniego aparatu do elektrostymulacji) do nerwów pacjenta przez skórę, co wywołuje efekt przeciwbólowy.

W uproszczeniu polega to na tym, że impuls elektryczny (z elektrostymulatora TENS) stymulujący włókna typu A (szybko przewodzące) blokuje przekazywanie impulsów bólowych, transportowanych przez włókna nerwowe typu C (wolno przewodzące), przez co mózg nie otrzymuje informacji o bólu i w rezultacie nie odczuwamy go lub odczucia są znacznie łagodniejsze. Mechanizm ten zwany jest teorią bramki kontrolnej.

Ponadto impulsy elektryczne powodują stymulację naturalnych substancji przeciwbólowych wytwarzanych przez organizm, czyli endorfin, które blokują przesył informacji bólowych między neuronami. Podsumowując, prądy TENS nie leczą przyczyny bólu, ale doskonale sprawdzają się jako pomoc w uśmierzaniu go lub zmniejszeniu nieprzyjemnych odczuć.

Zastosowanie prądów TENS w rehabilitacji

Prądy TENS w rehabilitacji stosowane są głównie w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych wynikających z różnych jednostek chorobowych. Tyczy się to zarówno stanu bólowego ostrego, jak i przewlekłego. Zaletą tych prądów jest fakt, że są bezpieczną i prostą w obsłudze metodą radzenia sobie z bólem, przez co mogą być stosowane w domowej terapii. Dzięki temu możemy przyspieszyć proces rehabilitacji i skrócić czas powrotu do zdrowia po urazach, operacjach czy unieruchomieniu.

Dodatkowo zmniejsza się zapotrzebowanie na przyjmowanie doustnych środków przeciwbólowych, co pozytywnie wpływa na układ pokarmowy i zmniejsza ilość efektów ubocznych wywołanych farmakoterapią.

Wskazania i przeciwwskazania do stosowania prądów TENS

Głównym wskazaniem do zastosowania terapii TENS są bóle różnego pochodzenia, w tym:

  • bóle kręgosłupa,
  • bóle mięśni,
  • bóle stawów,
  • bóle po urazach i operacjach,
  • bóle po amputacjach i bóle fantomowe,
  • bóle menstruacyjne,
  • bóle reumatyczne, bóle o charakterze neurogennym,
  • bóle zębów, w tym wywołane resekcją.

Prądy TENS nie znajdują zastosowania, jeśli chodzi o bóle pochodzenia trzewnego czy psychogenetycznego. Zawsze najlepiej jednak skonsultować chęć domowej terapii prądami TENS z lekarzem czy fizjoterapeutą.

Przeciwwskazaniami do stosowania terapii TENS w rehabilitacji są między innymi:

  • zaburzenia czucia,
  • ciąża w pierwszych dwóch trymestrach (aplikacja w okolicach brzucha przez cały czas trwania ciąży),
  • otwarte rany, uszkodzenia skóry, stany zapalne i ubytki na powierzchni skóry,
  • rozrusznik serca,
  • epilepsja (szczególnie aplikacja w okolicy głowy),
  • zaburzenia psychiczne oraz emocjonalne,
  • choroby serca,
  • nowotwory.

Negatywne reakcje może wywołać również reakcja alergiczna na materiał, z którego wykonana jest elektroda, zła aplikacja elektrod (np. nierównomierne przyleganie do powierzchni skóry) czy nieodpowiednie oczyszczenie skóry przed zabiegiem, co może doprowadzić do podrażnienia skóry w tej okolicy.

Ułożenie elektrod

Elektrody stosowane w terapii TENS to głównie elektrody samoprzylepne (najwygodniejsze w użytkowaniu) lub silikonowe (kauczukowe) i mogą być układane:

  • lokalnie (czyli w miejscu bólu),
  • w obszarze odpowiednich dermatomów,
  • w specjalnych punktach (akupunkturowych, motorycznych).

Zazwyczaj w instrukcjach obsługi aparatów do elektrostymulacji TENS podane jest umiejscowienie elektrod, co ułatwi stosowanie prądów TENS w rehabilitacji domowej.

Aparaty odpowiednie do rehabilitacji prądami TENS

Jeśli chodzi o urządzenia stosowane w gabinetach rehabilitacyjnych, to praktycznie wszystkie aparaty do elektroterapii posiadają całą gamę prądów TENS, np. aparat do elektroterapii Bardomed E1 lub najlepszy jakościowo sprzęt holenderskiego producenta Enraf Nonius – Endomed 482.

Do użytku domowego, a także dla fizjoterapeutów mobilnych, polecamy serię włoskich aparatów T-One (Rehab, Sport, Pro, Couch – przenośne aparaty do elektroterapii), które w swoich oprogramowaniu posiadają aż 16 różnych programów TENS, pracują na baterie oraz posiadają 4 kanały, co sprawia, że oprócz ogromnej skuteczności są także bardzo wygodne w użytkowaniu.

Najbardziej przystępnym cenowo oraz najprostszym w obsłudze elektrostymulatorem jest malutki aparat Smart-TENS, który posiada bardzo czytelną instrukcję obsługi.

Warty podkreślenia jest również fakt, że wszystkie wymienione aparaty są urządzeniami medycznymi i posiadają odpowiednie certyfikaty, co powinno być jednym z kryterium wyboru jeśli chodzi o wpływ na zdrowie własne czy swoich pacjentów.

Autor: Paulina Kilian

Paulina Kilian jest fizjoterapeutką, doradcą sprzętowym Zespołu BardoMed. Ukończyła 5-letnie studia magisterskie na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. W zawodzie pracuje już od 5 lat. Jej specjalizacją jest terapia związana z drenażem limfatycznym. Odbyła również szereg praktyk z osobami starszymi.

Zobacz wszystkie artykuły tego autora

Ciekawi nas Twoja opinia, zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *