Urazy i kontuzje barku: zwichnięcie, wybicie, wypadanie a fizjoterapia
Duża ruchomość stawu ramiennego – czy też potocznie barku – jest dla człowieka błogosławieństwem, ale też źródłem problemów. Zwichnięcie barku, niestabilność, wybicie, podwichnięcie to tylko kilka z kontuzji stawu ramiennego, z którymi specjaliści stykają się na co dzień. Czym się różnią? Jak się je leczy? Wyjaśniamy w artykule.
Budowa stawu ramiennego, nazywanego potocznie stawem barkowym, daje człowiekowi stosunkowo duży zakres ruchu, ale jednocześnie powoduje ograniczoną naturalną stabilność, co prowadzi do częstszych urazów barku. Mimo pewnych zabezpieczeń, obecnych w naszym organizmie, kontuzje barku należą do jednych z najczęstszych, w tym niestety tych nawracających. Jakie schorzenia mogą wystąpić w stawie ramiennym?
Zwichnięcie barku
Zwichnięcie stawu ramiennego (potocznie też: zwichnięcie stawu barkowego, zwichnięcie barku lub wybicie barku) oznacza, że głowa kości ramiennej „wyskoczyła” z właściwego jej miejsca – powierzchnie stawowe utraciły styczność, a torebka stawowa, więzadło, ścięgna oraz mięśnie zostały naciągnięte, naderwane lub zerwane. Naderwany albo zerwany może zostać także obrąbek stawowy, poprawiający stabilność stawu, co często niesie ze sobą poważniejsze konsekwencje, np. niestabilność – ale o tym za chwilę.
Zwichnięcie stawu barkowego może być spowodowane upadkiem na ramię lub wyprostowaną rękę, kontuzją w pozycji odwiedzenia i rotacji zewnętrznej ramienia, ale też nagromadzeniem mikrourazów. Takie wybicie barku rozpoznamy po silnym bólu, ograniczeniu ruchomości w stawie, obrzęku i deformacji tego obszaru ciała. Czasem towarzyszy im także poczucie drętwienia ręki.
Jak wygląda w przypadku zwichnięcia barku leczenie? W pierwszej kolejności bark trzeba nastawić. Zwykle robi się to przy znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, ale czasem nieunikniony okazuje się zabieg chirurgiczny (w miarę możliwości artroskopowy). Później ramię powinno być unieruchomione przez jakiś czas, zależny od stopnia urazu. Ostatnim etapem jest fizjoterapia. W trudnych przypadkach powrót do pełnej aktywności sportowej może zająć około 6-8 miesięcy do nawet roku.
Podczas rehabilitacji zwichnięcia stawu barkowego najczęściej stosuje się:
- krioterapię,
- magnetoterapię,
- elektroterapię prądami TENS.
-
6590.00 złAparat do magnetoterapii BARDOMED M1 z dwoma aplikatorami płaskimi -
3375.00 złPrzenośny aparat do magnetoterapii MAG 2000 Plus -
4370.00 złAparat do elektroterapii BARDOMED E1
Podwichnięcie barku
Podwichnięcie stawu barkowego niewiele różni się od jego zwichnięcia, ale jest to uraz łagodniejszy. Powierzchnie stawowe przemieściły się względem siebie, ale nie utraciły kontaktu całkowicie. W związku z tym podczas podwichnięcia barku wszystkie struktury są mniej narażone na poważne urazy, choć i w tej sytuacji może się zdarzyć nieprzyjemne w skutkach uszkodzenie obrąbka stawowego.
Zarówno objawy, przyczyny, jak i leczenie podwichnięcia stawu barkowego, są bardzo podobne do tych podczas wybicia barku. Silny ból, obrzęk, deformacja i mniejszy zakres ruchu w stawie koniecznie wymagają konsultacji ze specjalistą, nawet jeśli kość wróci na swoje miejsce.
Warto pamiętać, żeby bezpośrednio po takim urazie barku nie próbować go samodzielnie nastawiać, tylko unieruchomić kończynę i zastosować zimne okłady.
Nawykowe zwichnięcie barku
O nawykowym zwichnięciu barku mówimy wtedy, kiedy jest to kolejna tego typu kontuzja stawu ramiennego. Może się to zdarzyć, jeśli pierwsze uszkodzenie nie zostało dokładnie wyleczone albo obrąbek stawowy nie zregenerował się całkowicie, przez co nie spełnia swojej funkcji. Jeżeli struktury są szczególnie osłabione, nawykowe zwichnięcie lub podwichnięcie bywa spowodowane zwykłą czynnością, jak podnoszenie czegoś cięższego. Nie warto tego ignorować, bo prowadzi do pogłębiania się zmian zwyrodnieniowych.
Przy takiej kontuzji – poza standardowym leczeniem i rehabilitacją zwichnięcia – fizjoterapeuta powinien położyć dodatkowy nacisk na obudowanie stawu mięśniami, które go ochronią oraz pomogą w stabilizacji ramienia. Niekiedy w procesie leczenia nawykowego zwichnięcia barku konieczna jest operacja, by np. zszyć obrąbek lub wstawić jego implant, który zapobiegnie powtarzaniu się urazów barku.
Niestabilność barku
Kiedy nawykowe zwichnięcie lub podwichnięcie barku zdarza nam się regularnie, problem ten określa się niestabilnością barku. Zwykle jest to efekt źle wyleczonego stawu ramiennego – błędu na którymś z etapów leczenia, niezdyscyplinowania pacjenta lub po prostu niewłaściwie zregenerowanych struktur. Może to być także skutek choroby zwyrodnieniowej, nadmiernej ruchomości stawu, uprawiania sportu, jak i uwarunkowań genetycznych.
Do objawów niestabilności barku należą nawracające kontuzje barku, ból w określonych pozycjach, uczucie przeskakiwania w stawie, osłabienie kończyny i obawa przed „wypadaniem” barku. Kiedy specjalista rozpozna u pacjenta ten problem, dobierze rehabilitację tak, żeby wzmocnić mięśnie obręczy barkowej.
Przy niestabilności barku rehabilitacja (poza ćwiczeniami) może obejmować:
- zabiegi ultradźwiękami,
- leczenie prądami TENS,
- magnetoterapię,
- laseroterapię (w tym wysokoenergetyczną),
- krioterapię,
- terapię manualną,
- kinesiotaping.
-
4370.00 złAparat do ultradźwięków BARDOMED U1 -
35500.00 złLaser wysokoenergetyczny iLUX SMART 10 W, 1064nm -
48000.00 złLaser wysokoenergetyczny iLUX PLUS 10 W, 810nm + 980nm
Jeśli to nie pomoże, rozważa się zabieg chirurgiczny, który poprawi stan stawu. Leczenie niestabilności barku bywa czasochłonne, ale jest bardzo istotne, ponieważ kolejne urazy pogłębiają problem.
Inne urazy barku
Oczywiście nie jesteśmy w stanie wyczerpać tu tematu. Warto jednak wspomnieć jeszcze o uszkodzeniu stożka rotatorów (zobacz: Aktywacja mięśni po urazie stożka rotatorów za pomocą terapii TECAR) albo okolicznych ścięgien (np. Tendinopatia ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego – leczenie nowoczesnym sprzętem). Na pewno będziemy do pokrewnych tematów wracać w przyszłości.
